Voordat we een nieuwe specerij toevoegen aan ons assortiment, doen we altijd grondig onderzoek. We kijken waar, hoe en door wie het verbouwd wordt. Tijdens een specerijenreis gaan we op zoek bij de specerijenboeren om hun bedrijf te leren kennen.
Op zoek naar chili (Pul Biber) kwamen we al gauw bij Turkije terecht. Afgelopen april reisde Iona hier naartoe. Eigenlijk staan we elke reis weer versteld van hoe gastvrij we worden ontvangen.
Ook in Turkije werd Iona met open armen ontvangen en werden de nodige verhalen gedeeld. Over de geschiedenis van het gebied, de liefde, ondersteuning van de gemeenschap, maar ook over roddels en ruzies.
Hoe we uitkwamen bij Hatay
Tijdens een evenement van FlavourFlav kwamen we in contact Birgül Dönmez, mede-oprichter van de Karsu Foundation. Zij bracht ons in contact met boer Hakan. Hij heeft een kleinschalige boerderij in het dorp Karsu, in de regio Hatay. De grond in de regio Hatay is zeer vruchtbaar en de groene heuvelachtige omgeving doet aan Toscane denken. Duurzame landbouw is er echter geen gemeengoed.
Dit komt mede doordat gewassen die worden verbouwd met pesticiden en chemicaliën veel meer opbrengst opleveren. Een chiliplant levert op korte termijn bijvoorbeeld wel 2 keer zoveel op dan wanneer deze op natuurlijke wijze wordt verbouwd.
Desondanks wil Hakan niet anders dan duurzaam verbouwen. “Ik eet van dit land. Mijn familie, vrienden en iedereen die het product koopt, eet eveneens van dit land. Voor mij is het daarom belangrijk om een gezond product te maken. Ik hou ook van de grond en wil dat het nog generaties meegaat. Dus ik doe niet mee aan de degradatie van de natuur. Je ziet al hoeveel meer leven er op dit land is dan op het land hier verderop waar ze veel spuiten.”
Hakan verkoopt zijn producten nu vaak aan kennissen en familie, zij zijn bereid hier een meerprijs voor te betalen omdat ze weten hoe hij werkt. Maar deze verkoop is zeer onzeker en maakt het niet mogelijk om de opbrengst te laten groeien of om te investeren.
Hakan weet wel dat als zijn mede-boeren zien dat zijn duurzame manier van verbouwen goede afzet vindt, dat andere boeren vanzelf naar hem toe zullen komen om te vragen hoe hij het doet. Zodra de eerste mensen langskomen om vragen te stellen, wil hij ze graag te woord staan om ze zo te helpen ook aan een duurzamer businessmodel te werken.
Dat is precies wat we met The Good Spice voor ogen hebben. Boeren die intrinsiek gemotiveerd zijn om duurzamer te werken ondersteunen en te verzekeren van een bestaansinkomen, zodat ze kunnen groeien. Waarna goed voorbeeld doet volgen en er vanzelf meer boeren uit de omgeving komen die ook duurzaam willen (samen)werken.
Waarom boer Hakan geen biologische certificering heeft
De Pul Biber van Hakan smaakt fantastisch en wordt dus op natuurlijke wijze verbouwd, toch krijgt hij op de markt niet meer geld dan zijn buren die wel met bestrijdingsmiddelen werken. Hiervoor zou hij eerst biologisch gecertificeerd moeten zijn.
In principe zou Hakan dat wel willen, maar het blijkt een hele klus. Momenteel probeert hij via een familielid in België om een certificering te regelen, maar dit traject duurt jaren en kost meer dan €50.000 (!). Voor de meeste kleinschalige boeren is dit dus geen optie en dat is precies waarom wij dit soort certificaten niet willen afdwingen.
Het gaat erom dat ze op de juiste manier te werk gaan en dit tonen ze aan tijdens onze bezoeken en verifiëren we door middel van lab-tests. Het geld voor de dure keurmerken kunnen ze wat ons betreft veel beter investeren.
Turkije, een land van rampspoed en veerkracht
Op 6 februari 2023 vond er in het zuiden van Turkije een grote aardbeving plaats. In ruim anderhalve minuut verloren vele mensen het leven. Iona: “In elk huis dat ik bezocht, waren ze minimaal twee familieleden en hechte vrienden verloren. Ook raakten veel mensen hun huis en bezittingen kwijt.” Veel mensen wonen in containerwoningen (er zijn hele containerkampen) of zelfs in tenten.
Vaak kreeg Iona te horen dat ze beter twee jaar eerder had kunnen komen, ‘toen het hier nog mooi was’.
Birgül, Iona haar gids en gastvrouw vertelde: “Ik denk dat de opbouw nog meer dan tien jaar gaat duren en het echte herstel een hele generatie”.
Bovendien is de huidige economische situatie in Turkije sowieso al niet best. De inflatie bereikte eind vorig jaar een percentage van 61,98 procent. Ook de oorlog in buurland Syrië heeft een negatieve invloed op de economie, omdat er altijd levendige handel met Syrië plaatsvond.
De afgelopen maanden zijn de prijzen in het zuiden van Turkije verdrievoudigd. Voor een hoogopgeleid gezin met tweeverdieners is het nauwelijks mogelijk om rond te komen.
Er is veel boosheid over de beperkte hulp vanuit de overheid, maar ook een enorme veerkracht om het leven weer op te pakken, positief te blijven en Hatay weer een regio te maken om trots op te zijn.
Ondanks dat deze situatie enorm veel indruk maakte en de ingestorte gebouwen nog steeds op het netvlies gebrand staan, was de reis ook op een positieve manier indrukwekkend. De gastvrijheid, de prachtige omgeving en natuurlijk het heerlijke eten maakten deze reis een bijzondere ervaring. Ook maakte de veerkracht van de bevolking een diepe indruk op Iona.
Naar huis met een hoop culinaire inspiratie
Er werden veel nieuwe smaken en gerechten geproefd. De tafel stond meestal vol verse ingrediënten. Kazen, smaakvolle tomaten, sumak en natuurlijk altijd een potje verse chili op tafel. Iona werd verwend met onder andere uitgebreid hartig ontbijt, dolma’s en yoghurtsoep. En uiteraard passeerden vele soorten pul biber de revue, de specerij waar onze zoektocht oorspronkelijk mee begon.
Veel mensen denken dat Turkije een land is waar vooral veel vlees gegeten wordt. In de regio Hatay hebben ze inderdaad zeer smakelijke vleesgerechten zoals ‘Ali Nazaik’ (stukjes lamsvlees met aubergine-yoghurt), Tepshi kebabi (een soort gehakt-pannenkoek met specerijen en tomatenpuree) en Oruk (bulgur met gehakt en walnoten), maar vlees wordt eigenlijk met name geserveerd als er bezoek is of als er iets te vieren valt. Aan de doordeweekse tafel worden er echter veel heerlijke groentegerechten geserveerd met salades, diep, verse kazen, veel olijven en vers gebakken platbrood.
Er waren teveel lekkere gerechten om allemaal op te noemen, maar een aantal van Iona’s favorieten waren zeytin eksilemesi (olijvensalade), katikli ekmaek (vegetarische Turkse pizza), een bonenkruidsalade en een licht zure romige yoghurt-dip. Wij kijken er nu al naar uit om deze gerechten straks met de pul biber van boer Hakan na te koken.
