Zwarte komijn is een zeldzamere variant van komijnzaad. Vaak worden zwarte komijn en nigella zaad door elkaar gehaald, maar dat zijn dus twee verschillende specerijen. Zwarte komijn groeit alleen in Afghanistan, Pakistan en Tadzjikistan. Geen makkelijke landen om mee te handelen kan je je voorstellen.
Dat we op het spoor kwamen van zwarte komijn uit Afghanistan was eigenlijk toeval. Iona werkte een tijdje voor MOMA (een initiatief dat lokale zuivelproducten uit de omgeving van Amsterdam direct naar de stad brengt) en stond te te venten toen ze daar Jawid ontmoette. In de eerste instantie kwamen ze in gesprek over saffraan en de mogelijkheden om met MOMA een saffraandrankje te produceren. Wat Jawid niet wist, was dat Iona zelf in specerijen handelt! Soms lijkt het toeval te groot.
Jawid heeft The Spice Change opgericht om in zijn thuisland Afghanistan arme gezinnen te kunnen voorzien van een extra inkomstenbron. Zwarte komijn groeit in bepaalde gebieden in het wild en is een zeer gewaardeerd specerij. Er wordt echter vaak mee geknoeid, zo mengen grote handelaren gewone komijn met zwarte komijn om de smaak te verbeteren of wordt het schoonmaakproces niet goed doorgevoerd, omdat het gewicht dan hoger ligt (en er betaald wordt naar gewicht).
The Spice Change betaalt de gezinnen 1350 Afghani per kilo. Dit is een extra inkomstenbron voor ze, omdat ze deze komijn in het wild kunnen plukken en dus niet zelf hoeven te planten. Wij betalen €37,41 per kilo aan The Spice Change voor de komijn.
Afgelopen jaar was de gemiddelde marktprijs voor komijn 800 = 1400 Afghani per kilo. Na de eerste aankoop is echter een tweede schoonmaakproces nodig, dit drijft de marktprijs omhoog, omdat er gedurende het tweede schoonmaakproces gewicht verloren gaat. De marktprijs schommelt daardoor ook flink.
Handelen met Afghanistan
Eerlijk is eerlijk, we hebben er wel even over getwijfeld of dit een keten was waar we ons aan wilden wagen. Ten eerste konden we zelf niet op bezoek naar Afghanistan, terwijl we eigenlijk altijd zelf gaan kijken hoe de boeren (in dit geval verzamelaars) werken. Het scheelt echter dat Jawid in Nederland woont en dat we dus goed contact met hem hebben. En hij op zijn beurt weer in goed contact staat met zijn neef Abdul, die nog in Afghanistan woont en daar de komijn verzamelt. Abdul is ook de enigste persoon die op de foto’s staat, de gezinnen waar we mee werken willen allemaal anoniem blijven.
Ten tweede is het niet mogelijk om vanuit Afghanistan naar Nederland te importeren. Daarom moet er een extra stap aan de handelsketen toegevoegd worden. De specerijen gaan naar Pakistan, waar nog wel een uitwisseling met Afghanistan mogelijk is en vanuit Pakistan kunnen wij de komijn vervolgens invoeren. Vanuit Pakistan komt de komijn dan wel linea recta naar onze opslag in Arnhem. Vervolgens wordt het ook in Arnhem afgevuld door de werknemers van de sociale Werkplaats Siza, ook in Arnhem.
de smaak van de eerste samples was zo overtuigend, dat we toch besloten om de mogelijkheden voor deze keten te onderzoeken. En bovendien is dit een goed voorbeeld van hoe je een positieve impact kunt maken in de specerijenhandel. 43 gezinnen in Afghanistan krijgen hierdoor een extra bron van inkomsten, die ze goed kunnen gebruiken. Bovendien groeit deze zwarte komijn in het wild en dus niet op plantages waar veel chemicaliën en pesticiden gebruikt worden om een zo groot mogelijke oogst te realiseren.
Komijn uit Afghanistan
Afghanistan exporteert veel gecultiveerde komijn. Dit wordt verbouwd op plantages en niet per se volgens natuurlijke verbouwingsmethoden. Uiteindelijk draait het allemaal om het maken van zo veel mogelijk winst. De kwaliteit van komijn is voor een zeer groot deel afhankelijk van het moment waarop het geoogst wordt. Sommige families verzamelen de komijn te vroeg, waardoor het natuurlijke rijpingsproces nog niet heeft kunnen voltooien. Deze vroege oogst zorgt ook voor een verlies van voedingswaarden.
Grote bedrijven kopen wilde komijn om te mixen met hun gecultiveerde varianten. Dit zorgt voor een verbetering van de smaak van de gehele oogst, helaas gaan de unieke eigenschappen van deze pure wilde komijn hierbij echter verloren. Vaak worden deze gemengde varianten echter tegen een ongeveer net zo hoge prijs verkocht als pure wilde komijn.
De gebieden waar de komijn groeit, zijn niet makkelijk te bereiken. Abdul is twee keer een aantal weken rondgereisd op zijn motor om alle komijn te verzamelen. Zo’n zelfde trip staat voor volgend jaar weer op de planning.
Komijn speelt een belangrijke rol in de Afghaanse keuken. De meest bekende gerechten zijn Zeera Pulao/Jeera Pulao en Kubali Pulao.